ارزیابی و رتبه بندی توزیع خدمات شهری در سکونتگاه های غیررسمی نمونه موردی: سکونتگاه های غیررسمی کلانشهر تبریز

سکونتگاه­های غیررسمی الگوی سکونتی ویژه­ای می­باشد که بخش قابل توجهی از مردم و عمدتا کم درآمد را در خود جای داده است. از آنجایی که اساس توزیع عادلانه خدمات شهری قابلیت دستیابی همه اقشار به این خدمات می­باشد ارائه خدمات شهری مناسب جهت ساماندهی سکونتگاه­های غیررسمی و برخورداری مناسب ساکنان شهرها از این خدمات از موضوعات مهم در برنامه­ریزی شهرها محسوب می­شود. از مهم­ترین راهکارها جهت نیل به توسعه پایدار در شهر در سطح کلان تعدیل نابرابری­ها  و توزیع خدمت مناسب بین مناطق مختلف شهری متناسب با ویژگی­های جمعیتی است. به دلیل اینکه کلانشهر تبریز به صورت سیستم و مناطق و نواحی یکپارچه است عدم توجه به بعضی نواحی می­تواند مشکلاتی برای کل شهر ایجاد کند. پژوهش حاضر به بررسی و رتبه­بندی توزیع خدمات شهری در سکونتگاه­های غیررسمی تبریز با استفاده از مدل VIKOR پرداخته است و محلات سکونتگاه­های غیرسمی در نواحی کلانشهر تبریز را از نظر میزان برخورداری از کاربری­های خدمات شهری در ارتباط با شاخص­های آموزشی، بهداشتی- درمانی، تجاری- خدماتی، فرهنگی- مذهبی، فضای سبز، ورزشی، اداری، نظامی، دسترسی و جهانگردی رتبه­بندی نموده است. روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی است و ابزار گردآوری اطلاعات با استفاده از منابع موجود و داده­های طرح تفصیلی و ارزیابی توزیع خدمات با استفاده از مدل  VIKOR بوده است. نتایج ارزیابی توزیع خدمات در مناطق و نواحی اسکان غیررسمی کلانشهر تبریز حاکی از آن است که ناحیه 30 در منطقه 7 (محله آخماقیه) دارای کم­ترین برخورداری از خدمات شهری و ناحیه 2 در منطقه 1 (محله یوسف آباد) بر اساس مقدار Q با رتبه 1 بالاترین برخورداری از خدمات شهری را دارا می­باشد. علاوه براین، نتایج تحقیق حاکی از این است که سکونتگاه­های غیررسمی نزدیک به  مناطق مرفه و برخوردار از وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهتر، از خدمات و کاربری­های مطلوبتری برخوردار است.